Γιάννης Χρύσου
Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
Δ/ντης Διαιτολογικού Τμήματος Ευρωκλινικής Παίδων
Πρόεδρος Ελληνικού Ινστιτούτου Διατροφής
Η βιταμίνη C βρίσκει ολοένα και περισσότερες εφαρμογές στην προστασία έναντι διαφόρων ανεπιθύμητων καταστάσεων όπως της υπέρτασης και της δυσλειτουργίας του ενδοθηλίου, της πρόληψης καρδιαγγειακών νόσων την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της γρίπης και του άσθματος.
Βιταμίνη C και καρδιαγγειακή υγεία
Η βιταμίνη C φαίνεται να διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην αντιμετώπιση του οξειδωτικού στρες, την φλεγμονώδη αντίδραση και την αθηροσκλήρωση. Δικαίως λοιπόν μελετάται η δράση της στην πρόληψη διαφόρων καρδιαγγειακών προβλημάτων.
Βρετανοί ερευνητές απέδειξαν ότι χορηγώντας συμπληρωματικά βιταμίνη C, σε άτομα με χαμηλότερη πρόσληψη της επιθυμητής, για 6 εβδομάδες, μείωσαν τον κίνδυνο για δημιουργία αθηρωματικής πλάκας κατά 37%. Το αποτέλεσμα αυτό, σε συνδυασμό με την αντιοξειδωτική δράση που παρουσιάζει, μπορεί να συμβάλλει στην προαγωγή της ομαλής καρδιαγγειακής λειτουργίας.
Λιπιδαιμικό προφίλ, αρτηριακή πίεση και Δείκτης Μάζας Σώματος
Στους βασικούς άξονες της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας περιλαμβάνεται η βελτίωση του λιπιδαιμικού προφίλ, ο έλεγχος της αρτηριακής πίεσης και η επίτευξη και διατήρηση ενός φυσιολογικού βάρους, δείκτη μάζας σώματος και περιφέρειας μέσης. Τα ερευνητικά δεδομένα των τελευταίων ετών παρουσιάζουν έναν νέο ρόλο της βιταμίνης C.
Αρχικά, μελέτη και πάλι από Βρετανούς ερευνητές αποδεικνύει ότι η συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης C μπορεί να οδηγήσει στην μείωση της συστολικής πίεσης κατά 2 mm Hg, ενώ ακόμα εντονότερα ήταν τα αποτελέσματα σε υπερτασικά άτομα. Επιπλέον, σε γυναίκες, φάνηκε ότι μπορεί να συμβάλλει στην βελτίωση του λιπιδαιμικού προφίλ, αυξάνοντας κυρίως τα επίπεδα της HDL. Παράλληλα, έρευνα από το Πανεπιστήμιο της Αριζόνα, αξιολόγησε την επίδραση της συμπληρωματικής χορήγησης βιταμίνης C, σε άτομα με χαμηλή ημερήσια πρόσληψη, στον Δείκτη Μάζας Σώματος. Η αύξηση των επιπέδων της βιταμίνης C στον οργανισμό, φάνηκε να προκαλεί την αύξηση των επιπέδων αντιπονεκτίνης, συμβάλλοντας έτσι στην μείωση του σωματικού λίπους.
Σωματική άσκηση και η προσπάθεια για έναν καλύτερο τρόπο ζωής
Η ευεργετική επίδραση της άσκησης στην υγεία, την αυτοπεποίθηση και γενικότερα στην βελτίωση της συνολικής (οργανικής και ψυχικής) υγείας κάθε ατόμου πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Δεδομένες όμως είναι και οι «παρενέργειες» της. Η υπερπαραγωγή ελευθέρων ριζών είναι μία από αυτές.
Σε πρόσφατες μελέτες, φάνηκε ότι η επαρκής ημερήσια πρόσληψη βιταμίνης C από άτομα που ασκούνται, συμβάλλει στην καλύτερη μυική λειτουργία και στον περιορισμό των μυικών πόνων, κάνοντας την άσκηση μία πιο «ευχάριστη» διαδικασία.
Περιορίζοντας τις δράσεις των «ανθυγιεινών» συνηθειών
Η βιταμίνη C παρέχει προστασία σε καπνιστές αλλά και σε άτομα που παθητικά εκτίθενται στον καπνό του τσιγάρου.
Ερευνητές από το Berkeley απέδειξαν ότι η συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης C σε άτομα που καπνίζουν προκάλεσε την μείωση των επιπέδων C-Reactive Protein (C- αντιδρώσας πρωτεΐνης) κατά 24%. Τα αυξημένα επίπεδα CRP, ως δείκτης φλεγμονώδους αντίδρασης, είναι γνωστό ότι συνδέονται με τον αυξημένο κίνδυνο για καρδιαγγειακές ασθένειες.
Αναπνευστικό σύστημα και ο ρόλος της βιταμίνης C
Για περισσότερες από 3 δεκαετίες συζητείται η δράση της στην προστασία και αντιμετώπιση του κοινού κρυολογήματος. Σήμερα γνωρίζουμε ότι η επαρκής πρόσληψη της βιταμίνης C μπορεί να μειώσει την συχνότητα και της ένταση των συμπτωμάτων. Επιπλέον όμως, φαίνεται ότι όταν χορηγείται συμπληρωματικά σε παιδιά με άσθμα, μπορεί να μειώσει την απόκριση σε περιβαλλοντικά ερεθίσματα που μπορεί να το πυροδοτήσουν, ειδικότερα όταν χορηγείται παράλληλα με βιταμίνη Ε.
Πια δόση είναι αρκετή;
Η συνιστώμενη ημερήσια δόση βιταμίνης C για την αποφυγή έλλειψης έχει ορισθεί τα τελευταία χρόνια, στα 90 mg για τους άνδρες και στα 75 mg για τις γυναίκες. Για τους καπνιστές, είναι 125 mg και 110 mg αντίστοιχα. Σε αρκετές κλινικές μελέτες, η δόση χορήγησης ήταν αρκετά μεγαλύτερη (400-1000 mg ημερησίως), χωρίς όμως να θεωρείται προτεινόμενη σε φυσιολογικές καταστάσεις. Μόνο για την αντιμετώπιση εγκατεστημένων παθολογικών καταστάσεων και μόνο με την οδηγία του θεράποντα διαιτολόγου ή ιατρού μπορεί κάποιος να λάβει μεγαλύτερη δόση.
Τέλος πρέπει να αναφερθεί ότι όλες οι παραπάνω δράσεις έχουν προκύψει από μελέτες και έρευνες σε πανεπιστήμια και έγκριτα ερευνητικά κέντρα. Για την πιστοποίηση τους όμως και για την δημιουργία ασφαλών οδηγιών και κατευθύνσεων, απαιτούνται περισσότερα στοιχεία και διερεύνηση για τις εφαρμογές που μπορεί να έχει η επαρκής πρόσληψη ή η συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης C στην προαγωγή της υγείας.