Είναι γνωστή και ως «η βιταμίνη του ήλιου», καθώς το μεγαλύτερο ποσοστό της συντίθεται στο δέρμα, με την επίδραση της υπεριώδους ηλιακής ακτινοβολίας. Όλοι ξέρουμε πως είναι συνδεδεμένη με την καλή υγεία των οστών. Όμως δεν περιορίζεται σε αυτό. Τι θα λέγατε αν ακούγατε ότι χρειάζεστε τη συγκεκριμένη βιταμίνη για να αναρρώσετε γρηγορότερα μετά από ένα κρυολόγημα ή για να προλάβετε την εμφάνιση σακχαρώδους διαβήτη και άλλων παθήσεων; Η ενδοκρινολόγος κυρία Giovanna Spina, μας αποκαλύπτει τα πρόσωπα αυτής της …θαυματουργής βιταμίνης!
Όλοι γνωρίζουμε την ευεργετική δράση της βιταμίνης D στη διατήρηση των φυσιολογικών επιπέδων του ασβεστίου και τον μεταβολισμό του φωσφόρου. Επομένως, η υγεία και η ποιότητα των οστών είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη βιταμίνη D. Όμως η δράση της δεν περιορίζεται στα οστά. Η επάρκειά της στον οργανισμό εξασφαλίζει καλή διάθεση και ζωτικότητα, προστασία κατά των λοιμώξεων του χειμώνα (καθώς ενισχύει το ανοσοποιητικό μας σύστημα) και συμβάλλει γενικότερα στην καλή υγεία του οργανισμού.
Η δράση πέρα από τα οστά, αποδεικνύεται από το γεγονός ότι υποδοχείς της βιταμίνης D υπάρχουν σε πολλούς ιστούς του ανθρώπινου σώματος. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η ενδοκρινολόγος κυρία Giovanna Spina, «η βιταμίνη D, δεσμεύεται με υποδοχείς (VDR) που βρίσκονται σε διάφορους ιστούς, και πέρα από τη ρύθμιση της ομοιοστασίας του ασβεστίου, επηρεάζει την κυτταρική ανάπτυξη. Υποδοχείς της βιταμίνης έχουν βρεθεί σε ιστούς και κύτταρα, όπως τα κύτταρα του προστάτη, του μαστού, του εντέρου, της καρδιάς, του παγκρέατος, του εγκεφάλου, του θυρεοειδούς, των επινεφριδίων, της κερατίνης, των οστών, καθώς και σε καρκινικά κύτταρα». Όπως επισημαίνει η ειδικός, τελευταίες έρευνες έχουν δείξει ότι η βιταμίνη D επηρεάζει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, καθώς υποδοχείς της D έχουν βρεθεί στα ενεργοποιημένα μακροφάγα κύτταρα, τα λεμφοκύτταρα και τα δενδριτικά κύτταρα.
Άλλες δράσεις και χρήσεις
✔ στα αυτοάνοσα νοσήματα: «Η παρουσία υποδοχέων σε ενεργοποιημένα Τ και Β λεμφοκύτταρα σχετίζεται με την ανοσοτροποποιητική δράση της βιταμίνης D. Γι’ αυτό και ίσως θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στη διαχείριση των αυτοάνοσων νοσημάτων, στις μεταμοσχεύσεις οργάνων και στη σκλήρυνση κατά πλάκας», εξηγεί η ειδικός.
✔ στην ψωρίαση: Η βιταμίνη D έχει χρησιμοποιηθεί επιτυχώς και στη θεραπεία της ψωρίασης.
✔ στην πρόληψη του σακχαρώδους διαβήτη: Η επάρκεια σε βιταμίνη D, έχει συσχετιστεί με μείωση του κινδύνου εμφάνισης σακχαρώδους διαβήτη τύπου 1.
✔ στην πρόληψη των καρδιαγγειακών επεισοδίων: «Η ανεπάρκεια της βιταμίνης D συνδέεται με αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο, κυρίως σε ασθενείς με υπέρταση (1). Σύμφωνα με την Framingham Heart Study, οι ασθενείς με μειωμένα επίπεδα βιταμίνης D, έχουν διπλάσια πιθανότητα καρδιαγγειακού συμβάντος», τονίζει η κυρία Spina. Στα ίδια συμπεράσματα, δηλαδή στην ευεργετική δράση της βιταμίνης D στην πρόληψη τόσο των ισχαιμικών επεισοδίων, όσο και των αγγειακών εγκεφαλικών, απέδειξε και πρόσφατη έρευνα, η οποία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι όσοι προσλάμβαναν λιγότερη βιταμίνη D μέσω της διατροφής τους, είχαν 22-27% περισσότερες πιθανότητες να υποστούν εγκεφαλικό.
✔ στην εγκυμοσύνη: Τα μειωμένα επίπεδα βιταμίνης D κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, φαίνεται να οδηγούν σε προβλήματα στην αδαμαντίνη των δοντιών και συνδέονται με αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης τερηδόνας στα παιδιά.
✔ στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος: Η έλλειψη της βιταμίνης έχει συσχετιστεί με αυξημένα ποσοστά εμφάνισης γρίπης στη διάρκεια του χειμώνα.
► Πηγές
Πού μπορούμε όμως να βρούμε τη συγκεκριμένη βιταμίνη; Ποσοστό μεγαλύτερο από το 90% της βιταμίνης D προκύπτει από τη δράση της ηλιακής ακτινοβολίας πάνω σε ουσίες που υπάρχουν στο δέρμα (στερόλες).
«H παραγωγή της βιταμίνης D είναι επίσης μεγαλύτερη τις μεσημεριανές ώρες, παρά νωρίς το πρωί ή αργά το απόγευμα. Επίσης, υψηλότερα επίπεδα βιταμίνης D έχουμε κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Η παραγωγή της βιταμίνης εξαρτάται, από την ένταση της ακτινοβολίας, το χρώμα του δέρματος, αλλά και την ηλικία. Στην τρίτη ηλικία, για παράδειγμα, υπάρχει μείωση της συγκέντρωσης D κατά 30%, επειδή οι ηλικιωμένοι τείνουν να εκτίθενται λιγότερο στον ήλιο», σημειώνει η κυρία Spina, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η έλλειψη της βιταμίνης αφορά αποκλειστικά τους ηλικιωμένους. Η μειωμένη ηλιοφάνεια, κατά τους χειμερινούς μήνες και η εκτεταμένη χρήση αντηλιακών, που μπλοκάρουν την απορρόφηση της υπεριώδους ακτινοβολίας, εμποδίζουν τον σχηματισμό βιταμίνης D στο σώμα.
Το υπόλοιπο 10% της βιταμίνης D που έχει ανάγκη ο οργανισμός λαμβάνεται από τις τροφές. Όπως επισημαίνει η κυρία Spina, οι κύριες τροφές που περιέχουν την πολύτιμη αυτή βιταμίνη είναι τα ψάρια (κυρίως σολομός, γάδος, ρέγκα, σαρδέλα και τόνος), ο κρόκος του αυγού, το βοδινό κρέας και το συκώτι και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, όμως διευκρινίζει ότι «τα γαλακτοκομικά περιέχουν μικρές ποσότητες βιταμίνης D, που δεν επαρκούν για να καλύψουν τις ανάγκες του οργανισμού».
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Suzanne Judd, Vin Tangpricha, Vitamin D Deficiency and Risk for Cardiovascular Disease, Circulation. 2008 January 29; 117(4): 503–511.
who is who
H κυρία Giovanna Spina είναι ενδοκρινολόγος. Γεννήθηκε στο Παλέρμο της Ιταλίας το 1958. Σπούδασε Ιατρική και είναι Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών. Διατηρεί ιδιωτικό ιατρείο και είναι υπεύθυνη του ενδοκρινολογικού τμήματος στο πολυιατρείο MEDIFIRST. Είναι τακτικό μέλος της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας και της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας.
e-mail: spina1@windowslive.com