Q10 : Όπλο υγείας & ευεξίας

της Νεκταρίας Καρακώστα

Το συνένζυμο Q10 (CοQ10) ή ουμπικινόλη, μοιάζει με τις βιταμίνες, αλλά δεν είναι. Ωστόσο, παίζει βασικό ρόλο στην υγεία και στην ευεξία μας. Τι ακριβώς είναι και γιατί είναι τόσο σημαντικό; Ο καρδιολόγος κ. Μιχάλης Λεφάκης μας δίνει όλες τις απαντήσεις.

Το συνένζυμο Q10 (CoQ10) είναι μια ουσία που βρίσκεται φυσικά στον ανθρώπινο οργανισμό και βοηθά στη μετατροπή της τροφής σε ενέργεια, η οποία είναι απαραίτητη για τα κύτταρα. Πιο συγκεκριμένα, πρόκειται για ένα βασικό συστατικό της αλυσίδας μεταφοράς ηλεκτρονίων, γνωστής και ως αναπνευστικής αλυσίδας, στα μιτοχόνδρια, τα κέντρα παραγωγής ενέργειας του κυττάρου. Η δράση του είναι ζωτικής σημασίας για την παραγωγή της τριφωσφορικής αδενοσίνης, ουσίας γνωστής και ως «ενεργειακό νόμισμα του κυττάρου».

Όπως επισημαίνει ο καρδιολόγος κ. Μιχάλης Λεφάκης, «το συνένζυμο Q10 έχει διπλή δράση. Συμβάλλει στην παραγωγή ενέργειας από τα κύτταρα και κυρίως εκείνα τα κύτταρα που είναι πιο ‘ενεργοβόρα’, όπως π.χ. τα κύτταρα της καρδιάς, του εγκεφάλου, των νεφρών κ.λπ. και δρα ως ισχυρός αντιοξειδωτικός παράγοντας, απομακρύνοντας τις τοξικές ελεύθερες ρίζες οξυγόνου από τον οργανισμό και προφυλάσσοντας τα λίπη και τις πρωτεΐνες από τη βλαπτική οξείδωσή τους».

Στο CoQ10 έχουν επίσης αποδοθεί καρδιο-προστατευτικές, κυτταρο-προστατευτικές και νευρο-προστατευτικές δράσεις. Για παράδειγμα, πολλές μελέτες, εδώ και περισσότερα από 20 χρόνια, έχουν αναδείξει τα θετικά αποτελέσματα της χρήσης του CoQ10 ως συμπληρωματικής θεραπείας σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια.

Πηγές

Ο κύριος τρόπος απόκτησης του συγκεκριμένου συνενζύμου, είναι η ενδογενής βιοσύνθεσή του από τον ίδιο τον οργανισμό. Ωστόσο, μπορούμε να απορροφήσουμε ικανές ποσότητες συνενζύμου από τροφές όπως το μοσχαρίσιο κρέας (κυρίως το συκώτι και την καρδιά), τη σαρδέλα, το σογιέλαιο, το ελαιόλαδο. Δυστυχώς, όμως, το μαγείρεμα και οι διάφορες επεξεργασίες των τροφών το καταστρέφουν. Μικρότερες ποσότητες του συνενζύμου περιέχονται στα φιστίκια, το σουσάμι και τον μαϊντανό. Επομένως, τα συμπληρώματα διατροφής που το περιέχουν αποτελούν ουσιαστικότατη πηγή πρόσληψης του συνενζύμου.

 

Έλλειψη

Η διαδικασία παραγωγής του Q10 στον οργανισμό υποχωρεί με την αύξηση της ηλικίας. Δεν αποκλείεται, μάλιστα, η έλλειψη ενέργειας που εμφανίζουν οι ηλικιωμένοι, να οφείλεται, σε έναν βαθμό, στη χαμηλή παραγωγή CoQ10 στο σώμα τους.

«Η μειωμένη βιοσύνθεση και η αυξημένη χρήση του από τον οργανισμό φαίνεται να είναι οι κύριοι λόγοι έλλειψής του. Παθήσεις όπως οι καρδιοπάθειες (π.χ. καρδιακή ανεπάρκεια), ο καρκίνος, παθήσεις του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (π.χ. νόσος Parkinson), είναι επίσης συνηθισμένες αιτίες της έλλειψής του». Όπως μάλιστα επισημαίνει ο ειδικός, «είναι σημαντικό στους πάσχοντες από αυτές τις παθήσεις να χορηγείται συμπλήρωμα του συνενζύμου, για να καλύψουν τις αυξημένες ανάγκες του οργανισμού τους». Χαμηλά επίπεδα σε Q10 εμφανίζουν επίσης τα άτομα με παχυσαρκία.

Τι μπορεί όμως να προκαλέσει η έλλειψη του συγκεκριμένου συνενζύμου από τον οργανισμό; Σύμφωνα με μελέτες, τα χαμηλά επίπεδα Q10 στον οργανισμό, έχουν σχετιστεί με αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης περιοδοντίτιδας και καρδιοπάθειας.

 

Q10 και καρδιακή ανεπάρκεια

Η σχέση του συνενζύμου Q10 με την καρδιακή ανεπάρκεια είναι αμφίδρομη. Δηλαδή, τα άτομα με καρδιακή ανεπάρκεια παρουσιάζουν χαμηλά επίπεδα CoQ10 στον οργανισμό τους ενώ, παράλληλα, μελέτες έχουν αποδείξει ότι το CoQ10 βελτιώνει τα συμπτώματα, τη λειτουργική ικανότητα και την ποιότητα ζωής αυτών των ασθενών.

Εντυπωσιακά είναι τα αποτελέσματα της μελέτης Q-SYMBIO, που παρουσιάστηκε στο πλαίσιο του τελευταίου συνεδρίου της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας, στη Λισαβόνα. Πρόκειται για την πρώτη διπλή-τυφλή μελέτη που ερεύνησε τις επιπτώσεις του CoQ10 στα συμπτώματα, στη λειτουργική ικανότητα, στη νοσηρότητα και στη θνησιμότητα σε ασθενείς με χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια. Τα αποτελέσματα της μελέτης, που πραγματοποιήθηκε σε δείγμα 420 ασθενών με χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια, έδειξαν ότι η λήψη του συνενζύμου μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στη βελτίωση της καρδιαγγειακής τους λειτουργίας.

Πιο συγκεκριμένα, διαπιστώθηκε ότι όσοι έπαιρναν 100mg συνενζύμου Q10 τρεις φορές την ημέρα, παρουσίασαν στο τέλος της μελέτης μείωση του κινδύνου εμφάνισης σοβαρών ανεπιθύμητων καρδιαγγειακών επεισοδίων κατά 50% και ισόποση μείωση του κινδύνου θανάτου από όλες τις αιτίες. Επίσης, τα άτομα που έλαβαν θεραπεία με CoQ10 παρουσίασαν σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα καρδιαγγειακής θνησιμότητας και νοσηλεύθηκαν πολύ λιγότερες φορές, σε σχέση με τους υπόλοιπους ασθενείς.

«Το Q10 βελτιώνει σημαντικά την έκβαση ασθενών με σοβαρή καρδιακή ανεπάρκεια –οι οποίοι παρουσιάζουν μικρότερη ανάγκη για νοσηλεία. Επίσης, βελτιώνει τη λειτουργική ικανότητά τους, με αντίκτυπο στην ποιότητα της ζωής τους- κι όλα αυτά χωρίς καμία παρενέργεια», συνοψίζει ο κ. Λεφάκης, επισημαίνοντας ωστόσο, ότι η χρήση του συμπληρώματος θα πρέπει να γίνεται πάντα με τη σύμφωνη γνώμη του ιατρού που παρακολουθεί τον πάσχοντα.