Ευγενία Ηλιάδου
Κλινικός Διαιτόλογος-Διατροφολόγος, Μsc, State Registered Dietitian UK
Υπεύθυνη Διαιτολογικού Τμήματος Mediterraneo Hospital

H καλλιέργεια του τσαγιού ξεκίνησε εδώ και αιώνες κυρίως από την Κίνα και την Ινδία. Στις μέρες μας, το τσάι είναι το πιο διαδεδομένο αφέψημα στον κόσμο και έρχεται δεύτερο σε κατανάλωση μετά το νερό. Εκατομμύρια άνθρωποι σε ολόκληρο τον κόσμο πίνουν καθημερινά τσάι, και όλο και περισσότερες επιστημονικές μελέτες δείχνουν ότι η κατανάλωση πράσινου τσαγιού (ειδικότερα η ποικιλία Camellia sinesis) έχει πολλαπλά οφέλη για την υγεία.

Υπάρχουν τρεις βασικές ποικιλίες τσαγιού – το πράσινο, το μαύρο και το oolong, και διαφοροποιούνται ανάλογα με τον τρόπο επεξεργασίας τους. Το πράσινο τσάι προκύπτει από φύλλα τσαγιού που έχουν υποστεί τη χαμηλότερη επεξεργασία και περιέχει την υψηλότερη συγκέντρωση των ισχυρών αντιοξειδωτικών ουσιών που ονομάζονται πολυφαινόλες. Τα αντιοξειδωτικά είναι ουσίες που καταπολεμούν τις ελεύθερες ρίζες – χημικές ενώσεις που υπάρχουν στον ανθρώπινο οργανισμό και αλλοιώνουν το γενετικό υλικό των κυττάρων.

Επιστημονικά στοιχεία αναφέρουν ότι οι ελεύθερες ρίζες συμβάλλουν στη διαδικασία γήρανσης των κυττάρων, καθώς και αυξάνουν το κίνδυνο προβλημάτων υγείας, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου και των καρδιακών παθήσεων. Αντιοξειδωτικά, όπως οι πολυφαινόλες στο πράσινο τσάι μπορεί να εξουδετερώσουν τις ελεύθερες ρίζες και παράλληλα να μειώσουν ή ακόμη και να αποτρέψουν μερικές από τις βλάβες που προκαλούνται στα κύτταρα.

Στην παραδοσιακή κινεζική και ινδική ιατρική, επαγγελματίες υγείας χρησιμοποιούσαν το πράσινο τσάι ως διεγερτικό, διουρητικό, για τον έλεγχο της αιμορραγίας και τη βελτίωση της υγείας της καρδιάς. Άλλες παραδοσιακές χρήσεις του πράσινου τσαγιού περιλάμβαναν τη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος και του σακχάρου στο αίμα, διευκόλυνση της πέψης, και τη βελτίωση των νοητικών διεργασιών.

Αν και είναι ευρέως γνωστό από αιώνες ότι το πράσινο τσάι βοηθά στην καλή υγεία του οργανισμού, τις τελευταίες δεκαετίες οι θεραπευτικές του ιδιότητες διερευνήθηκαν και επιστημονικά. H υψηλή περιεκτικότητα του πράσινου τσαγιού σε πολυφαινόλες είναι κυρίως με τη μορφή ουσιών που ονομάζονται κατεχίνες.

Κλινικές μελέτες έδειξαν ότι οι κατεχίνες που περιέχονται στο πράσινο τσαι προστατεύουν την υγεία της καρδιάς, βελτιώνουν το λιπιδαιμικό προφίλ των ατόμων που έχουν αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα και παράλληλα βοηθούν στην αύξηση της ‘καλής’ χοληστερόλης στο αίμα. Ποικίλες μελέτες την προστατευτική δράση των κατεχινών από διάφορες μορφές καρκίνου, σε φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου ακόμη και στο μεταβολισμό. Παρά ταύτα, είναι αναγκαία περισσότερα στοιχεία για να μπορούμε να καταλήξουμε σε συμπεράσματα, ώστε να μη ειδικεύουμε τις δράσεις του πράσινου τσαγιού όπως παραδείγματος χάριν ότι το πράσινο τσάι αδυνατίζει.

Το πράσινο τσάι είναι επίσης μία καλή εναλλακτική του καφέ, ένα φλιτζάνι πράσινο τσάι μπορεί πραγματικά να σας βοηθήσει να σκεφτείτε κυριολεκτικά πιο καθαρά. Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια δημοσίευσαν στοιχεία που αποκαλύπτουν το μηχανισμό με τον οποίο το πράσινο τσάι επηρεάζει τη λειτουργία του εγκεφάλου και ενισχύει τη μνήμη. Πρόσφατα μάλιστα, Κινέζοι ερευνητές επιβεβαίωσαν δεδομένα που σύλλεγαν επί σειρά ετών για τον ίδιο σκοπό ότι δηλαδή το πράσινο τσάι επηρεάζει ευνοϊκά τον εγκέφαλο ενισχύοντας σημαντικά τη μνήμη και τη μάθηση.

Το κύριο συστατικό του πράσινου τσαγιού που είναι υπεύθυνο για τις παραπάνω δράσεις στον εγκέφαλο είναι μια ουσία που ονομάζεται επιγαλοκατεχίνη 3, η οποία έχει αντιοξειδωτική δράση. Επιπλέον, το πράσινο τσάι βοηθά στην καταπολέμηση των εκφυλιστικών νόσων που σχετίζονται με τη γήρανση, καθώς και την απώλεια μνήμης.