Οι διατροφικές συστάσεις που δίνονται κατά την περίοδο του θηλασμού δεν διαφέρουν σημαντικά από αυτές που ήδη αναφέρθηκαν για την εγκυμοσύνη. Κύριους άξονες της διατροφικής φροντίδας αποτελούν και εδώ η εξασφάλιση όλων εκείνων των θρεπτικών συστατικών και της ενέργειας που απαιτούνται για την ικανοποιητική προσαρμογή της μητέρας στους μηχανισμούς παραγωγής γάλακτος. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις αυξημένες ενεργειακές απαιτήσεις που είναι σταθερά περίπου κατά 500 θερμίδες παραπάνω από αυτές που απαιτούνται σε περιόδους μη θηλασμού και εγκυμοσύνης, για μία ενήλικη γυναίκα. Η επιπλέον ενέργεια θα πρέπει να προέρχεται από όλες τις πηγές που αναφέρθηκαν και κατά την εγκυμοσύνη, με ιδιαίτερη έμφαση στα γαλακτοκομικά και τις υπόλοιπες πηγές ασβεστίου, τα φρούτα και τα λαχανικά.

 

 

Όσον αφορά τους περιορισμούς που θα πρέπει να συστήνονται σε μία μητέρα που θηλάζει, όπως και κατά την εγκυμοσύνη η χρήση οινοπνεύματος κρίνεται απαγορευτική, ενώ και για την κατανάλωση καφεΐνης τα δεδομένα είναι πιο σαφή. Η καφεΐνη περνά μέσω της μητρικής αιματικής ροής στο μητρικό γάλα. Δοσολογία που ξεπερνά τα 5 – 6 φλιτζάνια καφέ ημερησίως έχει συσχετιστεί με νευρολογικές διαταραχές στα βρέφη. Προς την κατεύθυνση αυτή συστήνεται περιορισμός της κατανάλωσης ροφημάτων που περιέχουν καφεΐνη, και ιδιαίτερα του καφέ στο 1 φλιτζάνι ημερησίως.

 

Μιλώντας όμως κανείς για τη διατροφή της μητέρας κατά το θηλασμό δεν θα μπορούσε να μην αναφερθεί στη σημασία του ίδιου του θηλασμού για τη ζωή και την υγεία τόσο του παιδιού όσο και της ίδιας της μητέρας.

Μητρικός θηλασμός – Αξία του μητρικού γάλακτος

 

 

Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO) και της UNICEF στις μέρες μας υπάρχει μια σημαντική μείωση του ποσοστού των γυναικών που θηλάζουν. 1.5 εκατομμύρια μωρά σε όλο τον κόσμο πεθαίνουν ετησίως επειδή δεν θήλασαν, δηλαδή από κάποιο πρόβλημα που θα μπορούσε να αποφευχθεί αν είχαν θηλάσει. Κι αυτό συμβαίνει όταν είναι πλέον επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι:

• Παιδιά ηλικίας 7-8 που θήλασαν τουλάχιστον για 6 μήνες εμφάνισαν 10 βαθμούς υψηλότερο IQ από αντίστοιχα που δεν θήλασαν.
• Παιδιά που θηλάζουν για 1 χρόνο εμφανίζουν κατά 50% μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης σακχαρώδους διαβήτη, καθώς και κατά 10 φορές μικρότερη πιθανότητα να εισαχθούν στο νοσοκομείο κατά τον πρώτο χρόνο της ζωής τους.
• Παιδιά που θήλασαν έστω και για 1 μήνα εμφανίζουν 21% χαμηλότερο κίνδυνο για εμφάνιση λευχαιμίας.
• Ανάμεσα σε παιδιά που θήλασαν και σε άλλα που δεν θήλασαν, παρατηρήθηκε μειωμένη εμφάνιση λοιμώξεων του αναπνευστικού, ωτίτιδων, γαστρεντερίτιδων, νεκρωτικής εντεροκολίτιδας και διαφόρων τύπων αλλεργιών.
• Παιδιά που θηλάζουν έχει βρεθεί ότι εμφανίζουν στο μέλλον μειωμένο κίνδυνο για εκδήλωση παχυσαρκίας, στεφανιαίας νόσου και της νόσου του Crohn.

 

 

Ανεξάρτητα όμως από τα εμφανή πλεονεκτήματα του μητρικού γάλατος για την υγεία του παιδιού, δεν είναι δυνατό να παραβλέψει κανείς τα γενικότερα πλεονεκτήματα του θηλασμού για το παιδί και τη μητέρα. Έτσι, βρέθηκε ότι:
Μειώνεται ο κίνδυνος για την ανάπτυξη καρκίνου του μαστού, ή του ενδομητρίου, καθώς και για την εμφάνιση οστεοπόρωσης από τη μητέρα που θήλασε τα παιδιά της.

 

Το σημαντικότερο όμως είναι το γεγονός ότι το παιδί που θηλάζει, ακουμπάει και δέχεται το χάδι και τη μυρωδιά της μητέρας του, την κοιτάει στα μάτια και ακούει τους χτύπους της καρδιάς της. Μέσα από το θηλασμό δημιουργείται ένας ισχυρός δεσμός ανάμεσα στη μητέρα και το παιδί, συμβάλλοντας στη δημιουργία αρμονικής σχέσης μεταξύ τους, στην ύπαρξη ψυχικής υγείας και στη διαμόρφωση υγιούς προσωπικότητας του παιδιού.

 

Με δεδομένο λοιπόν το γεγονός ότι το μητρικό γάλα είναι η τροφή που η ίδια η φύση έχει επιλέξει για το νεογνό, αποτελεί αναμφισβήτητα την καλύτερη τροφή στο ξεκίνημα της ζωής του. Η σύσταση του μητρικού γάλατος είναι τέτοια ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες του νεογέννητου σε ενέργεια και σε απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, χωρίς ταυτόχρονα να επιβαρύνεται ο οργανισμός του.

 

Αναλύοντας τη σύσταση του μητρικού γάλατος παρατηρεί κανείς πως ενώ προσφέρει 750 θερμίδες ανά λίτρο, όπως ακριβώς και το αγελαδινό, η αναλογία των κύριων θρεπτικών του συστατικών (πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λίπη) διαφέρει κατά πολύ συγκριτικά με άλλα γάλατα, γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό για την πέψη και την απορρόφηση της τροφής από το νεογνό. Έτσι, το μητρικό γάλα υπερέχει σημαντικά όσον αφορά την ποιοτική του σύσταση σε :

 

1. Πρωτεΐνες, γεγονός που το κάνει πολύ πιο εύπεπτο, βοηθώντας παράλληλα τη καλύτερη ωρίμανση του γαστρεντερικού του συστήματος. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να σημειωθεί ότι στο μητρικό γάλα περιέχονται σημαντικότατοι αμυντικοί παράγοντες και αντισώματα, οι οποίοι παρέχουν σημαντική άμυνα έναντι σε πολλές λοιμώξεις και παθογόνους οργανισμούς.
2. Λιπίδια, ιδιαιτέρως σε πολυακόρεστα λιπαρά οξέα.
3. Υδατάνθρακες, ιδιαιτέρως σε λακτόζη, η οποία προάγει την καλύτερη απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών και την προστασία και ωρίμανση του ανώριμου ακόμη γαστρεντερικού συστήματος του νεογνού.
4. Βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία, όπου σε γενικές γραμμές παρέχει επαρκείς ποσότητες σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β. Ακόμη, αποτελεί σημαντική πηγή βιταμίνης Ε για το παιδί, αλλά κυρίως βιταμίνης D. Την ίδια στιγμή που το αγελαδινό γάλα συνήθως εμπλουτίζεται τεχνητά με βιταμίνη D, καθώς η περιεκτικότητά του σε αυτή τη βιταμίνη δεν είναι επαρκής για τις ανάγκες του νεογνού. Η περιεκτικότητα και των δύο γαλάτων σε σίδηρο είναι σχετικά χαμηλή. Η απορρόφηση όμως σιδήρου από το νεογέννητο είναι 49% από το μητρικό και λιγότερο από 1% από το αγελαδινό γάλα. Το ίδιο συμβαίνει και με τη βιοδιαθεσιμότητα σε ψευδάργυρο που είναι υψηλότερη στο μητρικό γάλα, γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό αφού ο ψευδάργυρος συμβάλλει στην ανάπτυξη του ανοσοποιητικού συστήματος του μωρού.

 

Το μητρικό όμως γάλα, εκτός από την ιδανική σύστασή του, όπου υπερτερεί συγκριτικά σε σχέση με όλες τις γνωστές φόρμουλες γάλατος που κυκλοφορούν στην αγορά, προσφέρει προστασία στο νεογνό από διάφορες αλλεργίες και ταυτόχρονα δημιουργεί στενούς δεσμούς ανάμεσα στο μωρό που θηλάζει και στη μητέρα. Η σύσταση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και των Παιδιατρικών Εταιριών ανά τον κόσμο περιλαμβάνει αποκλειστικό θηλασμό κατά το 1ο εξάμηνο της ζωής του βρέφους και τουλάχιστον μέχρι το 2ο έτος μεικτή διατροφή (μητρικό γάλα + άλλη τροφή).

Είναι λοιπόν αναγκαίο να καταβληθούν προσπάθειες για την προώθηση του μητρικού θηλασμού. Πολλοί είναι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι το μητρικό γάλα αποτελεί το πολυτιμότερο αγαθό που προσφέρεται από τη μητέρα τους πρώτους μήνες της ζωής του παιδιού, μια υποχρέωση της μητέρας απέναντι στο παιδί της και ένα αναφαίρετο δικαίωμα του ίδιου του παιδιού. Είναι λοιπόν επιτακτική η ανάγκη να συνειδητοποιήσουν οι νέες μητέρες την τεράστια αξία που έχει το μητρικό γάλα για το νεογνό και να μην στερήσουν από το παιδί τους τα πολλά και σημαντικότατα οφέλη για την υγεία και την ανάπτυξή του.

 

 

Με την επιμέλεια του Δ.Σ. του ΕΙΔ