Κανάκη Ευαγγελία

Ενδοκρινολόγος

Όλοι γνωρίζουμε πως η επάρκεια της «βιταμίνης του ήλιου» είναι άμεσα συνδεδεμένη με την καλή υγεία των οστών, καθώς ευνοεί την απορρόφηση του ασβεστίου από τον οργανισμό, αλλά και τη συνολική μας υγεία, αφού ενισχύει την άμυνά μας. Όμως δεν περιορίζεται σε αυτό. Η βιταμίνη D μοιάζει με έναν θησαυρό που έκπληκτη η επιστήμη ανακαλύπτει κάθε μέρα! Τι θα λέγατε π.χ. αν μαθαίνατε ότι χρειαζόμαστε τη συγκεκριμένη βιταμίνη για να προλάβουμε ή (αν πάσχουμε ήδη) για να διαχειριστούμε καλύτερα παθήσεις του θυρεοειδούς; Η ενδοκρινολόγος κ. Ευαγγελία Κανάκη μας εξηγεί το πώς και το γιατί.

Σύμφωνα με την ειδικό, η επάρκεια της βιταμίνης αυξάνει δηλαδή την άμυνα του οργανισμού και ως εκ τούτου εμποδίζει ή περιορίζει την εξέλιξη αυτοάνοσων νοσημάτων που αφορούν τον θυρεοειδή. «Η βιταμίνη D ενισχύει τους αμυντικούς μηχανισμούς και την ανοσία του οργανισμού. Αν λοιπόν τα επίπεδά της στον οργανισμό βρίσκονται σε φυσιολογικά πλαίσια, αποτρέπεται ή περιορίζεται η εμφάνιση αυτοάνοσων νοσημάτων στο θυρεοειδή, όπως η θυρεοειδίτιδα Hashimoto, η οποία οδηγεί σε υποθυρεοειδισμό ή η νόσος Graves, η οποία οδηγεί σε υπερθυρεοειδισμό.

Έλλειψη & ανεπάρκεια

Το πρόβλημα είναι πως σε παγκόσμιο επίπεδο, οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την έλλειψη της βιταμίνης D –ούτε καν η χώρα μας δεν αποτελεί εξαίρεση, που «λούζεται» όλο τον χρόνο από ήλιο… Γιατί συμβαίνει αυτό; «Παρόλο που η σύνθεσή της γίνεται από την ηλιακή ακτινοβολία πάνω στην επιδερμίδα και παρόλο που ζούμε σε μια χώρα με άφθονο ήλιο, υπάρχουν κάποιοι οργανικοί/γονιδιακοί λόγοι οι οποίοι παρεμποδίζουν τη σωστή σύνθεσή της. Τη σύνθεση της βιταμίνης D εμποδίζει για παράδειγμα η εκτεταμένη χρήση αντηλιακών, γιατί εμποδίζει τη δράση της ηλιακής ακτινοβολίας πάνω στο δέρμα μας. Έτσι, οδηγούμαστε σε έλλειψη», εξηγεί η κυρία Κανάκη.

Πώς ορίζεται όμως η έλλειψη της βιταμίνης; Σύμφωνα με την ειδικό, έλλειψη βιταμίνης D έχουμε όταν τα επίπεδά της στο αίμα είναι κάτω από 20 ngr/dl (νανογραμμάρια ανά εκατό κυβικά εκατοστά). Όταν τα επίπεδα της βιταμίνης στο αίμα κυμαίνονται μεταξύ 20 και 30 ngr/dl μιλάμε για ανεπάρκεια της βιταμίνης (η ανεπάρκεια είναι πιο ήπια κατάσταση από την έλλειψη).

Η μέτρηση των επιπέδων της βιταμίνης στο αίμα γίνεται με μια απλή εξέταση αίματος.

Αντιμετώπιση

Με δεδομένο ότι το 80% της βιταμίνης συντίθεται από τον ήλιο, ενώ μόλις το 20% προσλαμβάνεται μέσω της διατροφής, η διατροφή δεν μπορεί να αποτελέσει αποτελεσματική λύση στην έλλειψη της βιταμίνης. Είναι καλό να γνωρίζουμε ωστόσο, ότι οι τροφές που είναι πλούσιες σε ωμέγα λιπαρά οξέα είναι πλούσιες και σε βιταμίνη D. Τη βρίσκουμε λοιπόν στα αφρόψαρα, στον σολομό, στον τόνο, στις σαρδέλες, αλλά και σε κάποιους χυμούς φρούτων (π.χ. πορτοκαλιού).

Μια καλή λύση για όσους πάσχουν από έλλειψη βιταμίνης D είναι, φυσικά, τα διατροφικά συμπληρώματα.

«Σχεδόν σε κάθε ηλικιακή ομάδα είναι καλό να μετρώνται τα επίπεδα της βιταμίνης στον οργανισμό και να υπάρχει έγκαιρη παρέμβαση με συμπληρωματική της χορήγηση. Στα παιδιά, στα νεογέννητα και τα βρέφη, έχει επικρατήσει πλέον να μετρώνται τα επίπεδα της βιταμίνης D ή να γίνεται τυφλή χορήγηση της βιταμίνης. Κι αυτό γιατί αν τα παιδιά παρουσιάσουν έλλειψη της βιταμίνης, έχουν μεγάλες πιθανότητες να εμφανίσουν ραχιτισμό. Εκτός από τα νεογέννητα, οι έφηβοι, οι γυναίκες σε κατάσταση εγκυμοσύνης, οι θηλάζουσες γυναίκες και οι γυναίκες στην εμμηνόπαυση, χρειάζονται επίσης συμπληρωματική λήψη βιταμίνης D. Οι γυναίκες την πρώτη δεκαετία μετά την είσοδο στην εμμηνόπαυση, έχουν πολύ γρήγορη απώλεια οστικής μάζας από τα οστά και αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης οστεοπόρωσης. Επειδή λοιπόν η βιταμίνη D είναι απαραίτητη για τη σωστή σύνθεση της οστικής μάζας, είναι σημαντικό να μετράμε τα επίπεδά της και να υποκαθιστούμε τα ελλείμματά της, όταν υπάρχουν.

Πολύ ευαίσθητη ομάδα, που πρέπει να ελέγχεται, είναι, τέλος, οι ηλικιωμένοι που βρίσκονται κλεισμένοι στο σπίτι ή σε ιδρύματα και δεν τους βλέπει καθόλου ο ήλιος», καταλήγει η κ. Κανάκη.

Τι συμβαίνει αν κάποιος λαμβάνει χρόνια θυροξίνη;

«Όταν ο θυρεοειδής παράγει περισσότερη θυροξίνη από εκείνη που πρέπει ή όταν ο ασθενής λαμβάνει επιπλέον θυροξίνη από εκείνη που παράγει ο θυρεοειδής του, είτε για να μειώσει όζους ή για να μειώσει τον όγκο του θυρεοειδούς, το πλεόνασμα της θυροξίνης οδηγεί σε απώλεια ασβεστίου από το αίμα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, για να μπορέσουμε να αποκαταστήσουμε τα επίπεδα του ασβεστίου, μπορούμε να δώσουμε συμπληρωματικά βιταμίνη D, για να μπορέσουμε να «τραβήξουμε» το ασβέστιο από τις τροφές στο αίμα.

Στο σημείο αυτό, είναι σημαντικό να καταρρίψουμε και έναν σοβαρό μύθο που υπάρχει γύρω από τη θυροξίνη. Έχει επικρατήσει σε πολλούς η άποψη ότι τα άτομα που λαμβάνουν θυροξίνη, για να αντιμετωπίσουν την υπολειτουργία του αδένα, θα έχουν προβλήματα στα οστά τους. Αυτό δεν ισχύει. Όταν ένας άνθρωπος λαμβάνει την ποσότητα θυροξίνης που ο οργανισμός του δεν είναι σε θέση να παράξει, δεν θα έχει κανένα πρόβλημα με τα οστά του. Είναι η ποσότητα της ορμόνης που πρέπει να κυκλοφορεί στο σώμα του, επομένως δεν οδηγεί σε έλλειμμα ασβεστίου. Πρόκειται απλώς για υποκατάσταση μιας ορμόνης η οποία είναι ελλειμματική στον οργανισμό. Δυστυχώς, υπάρχει μεγάλη παραπληροφόρηση σε σχέση με το συγκεκριμένο θέμα.

Οι ασθενείς θα πρέπει να έχουν υπόψη τους ότι όταν έχουν έλλειμμα θυροξίνης, δεν έχουν επιλογή για το αν θα πάρουν θεραπεία ή όχι. Πρέπει να πάρουν», τονίζει η κ. Κανάκη.