Έρευνες και κλινικές μελέτες επιβεβαιώνουν καθημερινά τις πολλαπλές ευεργετικές δράσεις των ιχθυελαίων στον οργανισμό, χάρη στα πολύτιμα λιπαρά οξέα που περιέχουν. Ιδιαίτερα στην υγεία της καρδιάς και των αγγείων, η ευεργετική δράση αυτών των λιπαρών οξέων είναι τόσο τεκμηριωμένη, ώστε αποτελούν πλέον σημαντικό όπλο και στη θεραπευτική φαρέτρα των γιατρών! Τι είναι όμως αυτό που τα καθιστά τόσο πολύτιμα; Ο καρδιολόγος κ. Γεώργιος Τσικριτσάκης αναλαμβάνει να λύσει τις απορίες μας.
Τα ιχθυέλαια είναι λιπίδια που απαντώνται στα ψάρια, ειδικότερα των ψυχρών θαλασσών, αλλά και σε άλλες μορφές θαλάσσιας ζωής, όπως το φυτοπλαγκτόν. Αποτελούν τις πιο πλούσιες στη φύση πηγές μιας κατηγορίας λιπαρών οξέων που ονομάζονται Πολυακόρεστα Λιπαρά Οξέα Μακράς Αλύσου (Long-Chain Polyunsaturated Fatty Acids, LCPUFA) του τύπου n-3 ή (όπως είναι πιο γνωστά) ω-3.
Από όλα τα λιπαρά οξέα της κατηγορίας, δύο είναι τα πλέον μελετημένα στην επιστημονική βιβλιογραφία, το EPA (eicosapentaenoic acid) και το DHA (docosahexaenoic acid). Ο βασικός λόγος για τον οποίο τα ψάρια θεωρούνται ιδανική τροφή, ιδιαιτέρως για την προστασία της καρδιάς, είναι ακριβώς αυτά τα λιπαρά. «Όσο υψηλότερο είναι το επίπεδο των ω-3 στο αίμα, τόσο μικρότερη είναι η πιθανότητα καρδιακής προσβολής, στεφανιαίας νόσου αλλά και κάθε είδους φλεγμονής στο σώμα», σημειώνει ο κ. Τσικριτσάκης, απαριθμώντας τις πιο σημαντικές επιδράσεις των συγκεκριμένων λιπαρών στην υγεία της καρδιάς:
1. Τα ω-3 λιπαρά οξέα, είναι σημαντικός τρόπος για την μείωση των τριγλυκεριδίων.
2. Αυξάνουν την HDL («καλή») χοληστερίνη.
3. Εμποδίζουν τη συσσώρευση των αιμοπεταλίων και, επομένως, τις πιθανότητες σχηματισμού θρόμβων.
4. Μειώνουν την αρτηριακή πίεση.
5. Μειώνουν τα επίπεδα της ομοκυστεΐνης στο αίμα.
6. Εμποδίζουν την εμφάνιση επικίνδυνων αρρυθμιών, σε ασθενείς με γνωστή στεφανιαία νόσο (έμφραγμα).
7. Μειώνουν την επαναστένωση σε ανθρώπους που έχουν υποβληθεί σε αγγειοπλαστική (το γνωστό «μπαλονάκι»).
8. Προσφέρουν γενικώς προστατευτική δράση απέναντι στην αθηροσκλήρωση, στα εγκεφαλικά επεισόδια, τη στηθάγχη και την καρδιακή ανεπάρκεια.
Πέραν αυτών των δράσεων, τα ω-3 λιπαρά οξέα διαδραματίζουν ουσιώδη ρόλο στη διαδικασία της φλεγμονής, ασκώντας ισχυρή αντιφλεγμονώδη δράση, πολύτιμη ακόμα και σε σοβαρές παθήσεις, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα και η ελκώδης κολίτιδα. «Τα ω-3 λιπαρά οξέα ΕΡΑ και DHA μετατρέπονται στο σώμα σε ουσίες που λέγονται προσταγλανδίνες και ασκούν ισχυρές αντιφλεγμονώδεις δράσεις», σημειώνει ο κ. Τσικριτσάκης, διευκρινίζοντας αυτή την πλευρά δράσης των ω-3.
Ενώ στο EPA αποδίδονται οι ευεργετικές δράσεις για την καρδιά, τα αγγεία και τις φλεγμονώδεις παθήσεις, το DHA αναγνωρίζεται όλο και περισσότερο ως ουσιώδες συστατικό για την ομαλή πνευματική ανάπτυξη των παιδιών, κατά τη διάρκεια της εμβρυικής ζωής και των πρώτων παιδικών χρόνων.
►ΑΛΛΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ω-3 ΛΙΠΑΡΩΝ ΟΞΕΩΝ
✔ Στις εγκύους, έχει βρεθεί ότι τα ω-3 λιπαρά είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη του εγκεφάλου του εμβρύου.
✔ Μειώνουν τον πόνο, τους πονοκεφάλους και τις κράμπες της περιόδου (δυσμηνόρροια).
✔ Βελτιώνουν τη λειτουργία του εγκεφάλου και τη συμπεριφορά και παρέχουν προστασία από τη νόσο Αλτσχάιμερ και την κατάθλιψη. Ωφελούν επίσης σημαντικά στη διπολική διαταραχή (μανιοκατάθλιψη).
✔ Αυξάνουν την οστική πυκνότητα, όταν χορηγούνται μαζί με συμπληρώματα ασβεστίου.
✔ Παίζουν σημαντικό ρόλο στη σύσταση των κυτταρικών μεμβρανών και ιδιαίτερα των μεμβρανών των νευρικών κυττάρων και των υποδοχέων του αμφιβληστροειδούς.
✔ Προσφέρουν ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος, ενώ πιθανώς προλαμβάνουν την εμφάνιση άσθματος, αλλεργιών και ερυθηματώδους λύκου.
✔ Έρευνες έχουν δείξει θετική επίδραση των ω-3 λιπαρών οξέων στην πρόληψη του καρκίνου του μαστού, του παχέος εντέρου και του προστάτη.
✔ Βοηθούν στην αντιμετώπιση πνευμονικών παθήσεων, όπως η κυστική ίνωση και το εμφύσημα. Προστατεύουν τους πνεύμονες των καπνιστών.
ΙΔΑΝΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ω-3 ΛΙΠΑΡΩΝ ΟΞΕΩΝ
Όπως τονίζει ο κ. Τσικριτσάκης, «τα ω-3 λιπαρά οξέα (EPA-DHA) μπορούν να προέρχονται, μέσω πολύπλοκων βιολογικών μετατροπών, από φυτικές πηγές ή να τα παίρνουμε έτοιμα από τα ψάρια. Αυτά που προέρχονται από φυτικές πηγές, δεν είναι όμως τόσο χρήσιμα όσο αυτά που προέρχονται από τα ιχθυέλαια, γιατί τα ένζυμα που μετατρέπουν τα φυτικά λιπαρά οξέα σε ω-3 δεν είναι ιδιαίτερα δραστικά. Αντίθετα, τα ιχθυέλαια που προέρχονται από το λίπος των ψαριών, έχουν ασύγκριτα μεγαλύτερη συγκέντρωση σε ω-3.
Info
Γεώργιος Τσικριτσάκης
Κλινικός και Επεμβατικός Καρδιολόγος